نیروی هوایی اوکراین روز پنجشنبه اول آذر خبر داد که روسیه برای نخستین بار در جریان جنگ هزار روزه، یک موشک بالستیک قارهپیما را از منطقه آستاراخان به سوی این کشور پرتاب کرده است. شلیک این موشک پس از حمله اوکراین به عمق خاک روسیه با موشکهای آمریکایی و بریتانیایی انجام گرفته است.
به گفته ارتش اوکراین، این موشک بالستیک قارهپیما شامگاه چهارشنبه از منطقهای در جنوب شرقی ولگوگراد و هممرز با دریای خزر، پرتاب شده است.
در بیانیه ارتش اوکراین مشخص نیست که موشک قارهپیما از چه نوعی بوده، به سوی چه هدفی شلیک شده و آیا خسارات و تلفاتی هم به بار آورده است یا خیر.
کییف جزییاتی درباره مقابله سامانههای دفاع هوایی اوکراین با این موشک ارائه نداد اما گفت شش موشک کروز کیاچ-۱۰۱ (Kh-101) روسیه ساقط شدهاند.
موشکهای بالستیک قارهپیما بردی چند هزار کیلومتری دارند و قادرند کلاهکهای متعارف یا هستهای حمل کنند.
کییف همچنین گفت حملات چهارشنبهشب روسیه، تاسیسات و زیرساختهای حیاتی اوکراین را در شهر مرکزی دنیپرو هدف قرار داده است.
حمله اوکراین به روسیه با موشکهای بریتانیایی
وزارت دفاع روسیه روز پنجشنبه اعلام کرد پدافند هوایی این کشور دو موشک کروز بریتانیایی «استورم شدو» (Storm Shadow) را که از سوی اوکراین شلیک شده بودند، سرنگون کرده است.
روز چهارشنبه ۳۰ آبان، اوکراین چندین موشک کروز «استورم شدو» را به سوی منطقه کورسک روسیه شلیک کرد.
یک روز پیش از آن هم اوکراین موشکهای دوربرد آمریکایی را به سوی روسیه پرتاب کرده بود.
مسکو اعلام کرده است استفاده از تسلیحات غربی برای حمله به عمق خاک روسیه، اقدامی جدی در راستای تشدید جنگ محسوب میشود.
همین موضع برای ماهها باعث شده بود آمریکا و بریتانیا از صدور اجازه برای کییف به منظور استفاده از موشکهای دوربرد آمریکایی یا «استورم شدو» خودداری کنند.
روز ۲۹ آبان، رییسجمهوری روسیه نسخه بهروزرسانیشده دکترین هستهای مسکو را امضا کرد تا تجاوز به روسیه و متحدانش از سوی کشوری غیرهستهای با حمایت یک کشور هستهای، یک حمله مشترک در نظر گرفته شود.
این تصمیم واکنشی به مجوز استفاده اوکراین از تسلیحات آمریکایی برای حمله به خاک روسیه تلقی میشود.
جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا، هفته گذشته برای نخستین بار مجوز استفاده از سامانههای موشکی تاکتیکی ارتش ایالات متحده را در عمق خاک روسیه صادر کرد.
مقامات آمریکایی میگویند این تصمیم در واکنش به اقدام غیرمنتظره مسکو برای وارد کردن نیروهای کره شمالی به جنگ اتخاذ شده است.
به گفته مقامات، کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا نیز بهسرعت از این اقدام پیروی و مجوز استفاده اوکراین از موشکهای «استورم شدو» را صادر کرد.
این موشکها با بردی حدود ۲۵۰ کیلومتر، توانایی کییف را برای هدف قرار دادن نقاطی عمیقتر در خاک روسیه فراهم میکنند.
ولادیمیر پوتین هشدار داده است استفاده از موشکهای ساخت آمریکا و بریتانیا در حمله به روسیه به منزله ورود ناتو به درگیری مستقیم با مسکو است اما سیاستمداران غربی اظهارات رییسجمهوری روسیه را رد کردهاند.
بایدن پس از حمله مرزی روسیه در ماه می به سمت خارکیف، دومین شهر بزرگ اوکراین، شروع به کاهش محدودیتهای استفاده از تسلیحات آمریکایی در خاک روسیه کرد.
دولت آمریکا روز چهارشنبه اعلام کرد که «مینهای ضد نفر» به اوکراین میدهد تا به این کشور در کاهش سرعت پیشروی نیروهای روسیه کمک کند.
این تغییرات بزرگ در حمایت نظامی آمریکا از اوکراین در شرایطی انجام میگیرد که دونالد ترامپ حدود دو ماه دیگر جایگزین بایدن در کاخ سفید میشود.
ترامپ متعهد شده که جنگ را به سرعت پایان دهد و بارها از مبالغی که ایالات متحده برای حمایت از اوکراین هزینه میکند، انتقاد کرده است.
مقامات آمریکایی و بریتانیایی میگویند انتظار ندارند افزایش حمایت نظامی از کییف، مسیر جنگ را «بهطور بنیادین» تغییر دهند اما این تغییر در شرایطی انجام میشود که اوکراین در جنگی که نزدیک به سه سال به طول انجامیده، به طور فزایندهای در موضع ضعف قرار گرفته است.
به گفته تحلیلگران نظامی، این تغییر میتواند به اوکراین کمک کند موقعیت خود را در کورسک، که حدود سه ماه پیش و با اقدامی غیرمنتظره از روسیه گرفته شد، تقویت کند.
موضع روسیه در برابر پیشنهادهای صلح
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه روز پنجشنبه گفت که این کشور آماده گفتوگو درباره هر گونه ابتکار عملی و «واقعبینانه» برای پایان جنگ در اوکراین و رسیدن به صلح است.
او تاکید کرد: «اما هر طرحی باید منافع روسیه و وضعیت میدانی موجود را در نظر بگیرد.»
زاخارووا طرح «تابآوری» اعلام شده از سوی ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین در روزهای گذشته را مجموعهای از «توهمات بیمارگونه» توصیف کرد.
زلنسکی روز سهشنبه ۲۹ آبان در یک سخنرانی به مناسبت هزارمین روز تهاجم گسترده روسیه به اوکراین، طرحی ۱۰ مادهای را برای ادامه دفاع کییف در برابر مسکو ارائه کرد.
طرح تابآوری مورد اشاره زلنسکی در واقع معادل داخلی «طرح پیروزی» است که رییسجمهوری اوکراین آن را حدود دو ماه پیش به متحدان غربی خود معرفی و تاکید کرد که باید روسیه را به شرکت در مذاکرات واقعی برای پایان دادن به جنگ وادار کرد.
زلنسکی گفت جزییات کامل طرح تابآوری تا حدود یک ماه دیگر فاش خواهد شد اما اقداماتی برای «تثبیت خط مقدم، حمایت از نوآوری نظامی، تولید تسلیحات و اقداماتی برای تقویت وحدت ملی و هویت فرهنگی» را از جمله اجزای اصلی این طرح برشمرد.
زاخارووا روز پنجشنبه درباره طرح تابآوری گفت: «مجموعهای دیگر از توهمات بیمارگونه که با هدف حفظ بقای زلنسکی طراحی شده است؛ کسی که مشروعیت خود در قدرت را از دست داده. در واقع، به نظر میرسد که خود او هم این موضوع را پنهان نمیکند. زلنسکی در پارلمان اعلام کرد تا پایان جنگ، هیچ انتخاباتی در اوکراین برگزار نخواهد شد.»
روز چهارشنبه خبرگزاری رویترز به نقل از پنج منبع آگاه از مواضع کرملین، گزارش داد که رییسجمهوری روسیه آماده گفتوگو با ترامپ درباره توافق آتشبس اوکراین است.
بر اساس این گزارش، مسکو هر گونه امتیاز بزرگ ارضی را رد میکند و اصرار دارد که کییف از خواست خود برای پیوستن به ناتو چشمپوشی کند.